Bijzondere aanwinst voor onze collecties: langnekdinosauriër ‘Dan’
Het bijna complete skelet van een grote plantenetende langnekdinosauriër van 20 meter lang, verworven in 2019, is gearriveerd in het Instituut voor Natuurwetenschappen. ‘Dan’, zoals hij wordt genoemd, zou wel eens tot een nieuw geslacht (genus) van diplodocusachtigen kunnen behoren. De preparatie van het skelet is van start gegaan en zal de komende jaren heel wat geheimen prijsgeven.
Waar komt Diplo Dan vandaan?
Net zoals Arkhane, de allosaurus die sinds 2019 in het museum te zien is, is Dan opgegraven in Kaycee (Wyoming, VS). De vindplaats ligt in de Morrison-formatie, die dateert van het bovenjura, in een laag van ongeveer 155 miljoen jaar oud. De formatie is een eldorado voor paleontologen: sinds het eind van de 19de eeuw zijn in de sedimenten enkele van de meest iconische dinosauriërs ontdekt, zoals Diplodocus, Stegosaurus en Allosaurus.
Sauropoden, de reusachtige viervoetige planteneters met lange nekken en staarten, zijn de supersterren van Morrison en de grootste dieren die ooit op onze planeet hebben rondgelopen. Hun enorme aantallen en diversiteit in de Morrison-formatie weerspiegelen het evolutionaire succes van deze groep tijdens het late jura.
Wie is Dan?
Dan werd grotendeels opgegraven in de zomers van 2018 en 2019, onder meer door onze paleontologen. De rest van het skelet is na de eerste covid-crisis blootgelegd. Het exemplaar is deels ‘gearticuleerd’, met de botten nog aaneengesloten, en de kwaliteit van de fossielen is uitstekend. We vermoeden dat het skelet voor ongeveer 85% compleet zal zijn. Aan de hand van Dans dijbenen van 170 cm schatten we dat hij ongeveer 20 meter lang was: behoorlijk indrukwekkend!
De botten werden op de vindplaats met gips bedekt. Het beschermt de fossielen tijdens het transport naar het preparatielab, waar technici ze voorzichtig uit het sediment zullen bevrijden. Paleontologen kunnen Dan pas helemaal identificeren en ook andere aspecten wetenschappelijk bevestigen na de preparatie van het skelet, een fase die dit jaar begint en minstens 2 jaar zal duren.
Wat maakt Dan bijzonder?
Vanuit het oogpunt van erfgoed is Dan bijzonder. Van de vele sauropoden die al werden opgegraven zijn bijna-complete, gedeeltelijk gearticuleerde skeletten zoals Dan een minderheid. Zelfs de beroemde exemplaren, zoals de diplodocus en apatosaurus van het Carnegie Museum of Natural History in Pittsburgh, zijn minder goed bewaard. Dan lijkt alvast een van de best bewaarde specimens van diplodocusachtigen tot nu toe.
Bovendien is dit specimen 100% betrouwbaar: we kunnen het hele proces documenteren, van de ontdekking in Wyoming door onze paleontologen tot de montage.
Op wetenschappelijk gebied wijst een eerste analyse van de ongeprepareerde botten erop dat Dan tot de groep Diplodocinae behoort, waarvan Diplodocus het bekendste geslacht is. Maar Dan behoort waarschijnlijk tot een nieuw geslacht van ‘diplodocine’ sauropoden.
Aangezien het een van de best bewaarde sauropodenskeletten ter wereld is, willen we de skeletopbouw en de fylogenetische verwantschappen bestuderen en beschrijven. Zo kunnen we de evolutie van sauropoden beter begrijpen. Het is ook de bedoeling de groei, de fysiologie en de biomechanica van dit exemplaar te bestuderen. Het resultaat van dit onderzoek zal in een monografie verschijnen.
Sauropoden zoals Dan, met hun enorme afmetingen en bizarre morfologie, zijn de supersterren van natuurhistorische musea, vooral in Noord-Amerika. Voor zover bekend is er slechts één Europees museum, het Sauriermuseum in Aathal (Zwitserland), dat een dergelijk compleet exemplaar bezit. Dan zal zich over enkele jaren bij andere sterkhouders in ons Museum voegen: de beroemde iguanodons van Bernissart, Plateosaurus Ben, Allosaurus Arkhane en vele anderen.
Dan werd in 2019 aangekocht door het KBIN met de toestemming van het Federaal Wetenschapsbeleid en van de raadgevende aankoopcommissie, om zijn erfgoedwaarde, zijn wetenschappelijk belang en zijn potentieel voor het museum. De preparatie en montage zijn mogelijk dankzij de financiële steun van de Nationale Loterij.
