Zeezoogdieren en zeeschildpadden in België in 2023
Het nieuwe rapport ‘Zeezoogdieren en zeeschildpadden in België in 2023’ vat de resultaten van de monitoring en het onderzoek naar deze dieren in België in 2023 samen. Bruinvissen spoelden minder aan dan in de voorbije 20 jaren, maar op zee werden nog steeds hoge aantallen geteld. Zeehonden nemen verder toe. Het meest opmerkelijke zeezoogdier van 2023 was een Orka, de stranding van een levende Dikkopschildpad was een Belgische primeur.
Bruinvissen en zeehonden
In 2023 spoelden 26 Bruinvissen aan in België. De meeste van deze dieren bevonden zich in een vergevorderde staat van ontbinding. Het ging om het laagste aantal dode Bruinvissen van de voorbije 20 jaren, waarmee de eerder gedocumenteerde afnemende trend zich verder zet. De hoogste aantallen dateren van een tiental jaren terug, toen spoelden in sommige jaren meer dan 100 Bruinvissen aan (met een maximum van bijna 150 in 2013). De reden voor het dalend aantal blijft voer voor speculatie.
Luchtsurveys van zeezoogdieren in de Belgische wateren werden uitgevoerd in april, juni en september 2023. De observaties lieten toe te berekenen dat er op deze momenten respectievelijk 14.700, 1.400 en 2.500 Bruinvissen aanwezig waren in het onderzoeksgebied. Het aantal in april was één van de hoogste dat ooit werd vastgesteld. Een uitgebreide analyse van de gegevens verzameld tijdens luchtsurveys in de periode 2009-2022 toonde aan dat Bruinvissen inderdaad vooral in het voorjaar in hoge dichtheden voorkomen in het Belgische deel van de Noordzee. Ze geven de voorkeur aan het meest noordelijke en westelijke deel van onze wateren, en lijken scheepvaartroutes te vermijden.
Er spoelden 48 dode zeehonden aan in 2023. Voor 14 van deze zeehonden leverde verder onderzoek informatie over de doodsoorzaak op. Tien daarvan kwamen vermoedelijk om in visnetten. Het totale aantal dood aangespoelde zeehonden is vergelijkbaar met de vijf voorgaande jaren (met uitzondering van een piek in 2021). Op langere termijn is sprake van een toenemende trend. Sealife verzorgde uin 2023 zeven Grijze en 17 Gewone zeehonden. Bijna de helft van de dieren haalde het niet.
Orka op de grens van Koksijde en De Panne
De meest opvallende walvisachtige uit 2023 was ongetwijfeld de mannelijke Orka die zich op 29 oktober eerst langzaam langs de kust van Koksijde verplaatste, om uiteindelijk te stranden in De Panne. Het dier was erg mager en verzwakt, en stierf bijna onmiddellijk na de stranding. Er kon voorlopig niet achterhaald worden uit welke populatie hij afkomstig was.
Het was al van het midden van de 19e eeuw geleden dat in ons land strandingen van Orka’s geregistreerd werden. We hebben geprobeerd om de informatie over die strandingen van lang geleden te ontrafelen. We brengen ook hulde aan Louis François Paret, de man aan wie we het te danken hebben dat we de resten van deze dieren, intussen meer dan 175 jaar oud, nog kunnen bewonderen.
Andere zeldzame soorten
In de haven van Antwerpen werd op 29 augustus 2023 een dode Gewone vinvis binnengebracht op de boeg van een schip. De autopsie kon aantonen dat het dier gestorven was door de aanvaring.
Er spoelden in 2023 enkele voor ons land zeldzame dolfijnen aan: een Gewone dolfijn op 22 december, en twee erg ontbonden Gewone of Gestreepte dolfijnen op 21 juli en 8 oktober.
In 2023 zijn ook enkele zeeschildpadden aangespoeld. Een dode Lederschildpad op 7 oktober stierf door een traumatische oorzaak. Een levend gestrande Dikkopschildpad op 25 november betrof de eerste bevestigde stranding van deze soort in België.
Het nieuwe rapport ‘Zeezoogdieren en zeeschildpadden in België in 2023’ is een uitgave van het Instituut voor Natuurwetenschappen. Het volledige rapport en de voorgaande jaarrapporten (beschikbaar sinds 2014) kunnen hier worden gedownload.